Pieter Teyler van der Hulst (1702-1778) heeft bij testament Teylers Stichting in het leven geroepen om kennis van godsdienst, kunst en wetenschap onder de burgers te bevorderen en om behoeftigen te ondersteunen.
Als typisch vertegenwoordiger van de Verlichting had Pieter Teyler een brede belangstelling voor wetenschap en kunst. Op beide terreinen legde hij verzamelingen aan. Daarnaast was hij zeer geïnteresseerd in theologie.
Uit hoofde van het testament werd de Stichting in 1778, na Pieter Teylers overlijden, ook eigenaar van zijn woonhuis aan de Damstraat en van zijn verzamelingen op het gebied van natuurlijke historie, penning- en tekenkunst, alsmede van zijn boekerij.
Documenten
Pieter Teyler
De stichting heeft haar statuten gemoderniseerd. Doelstelling van de stichting is:
Het secretariaat is gevestigd bij Henriëtte Beeksma-Romijn te Haarlem.
De zittingsduur van een bestuurslid is beperkt tot 12 jaar. Indien zich een vacature voordoet, benoemt het zittende bestuur een opvolger, waarbij wordt gestreefd naar een evenwichtige verdeling van geslacht en kennis/bestuurservaring. Op grond van Teylers testament wordt bij voorkeur één bestuurslid benoemd met een doopsgezinde achtergrond.
Teylers Stichting is een culturele ANBI (Algemeen Nut Beogende Instelling).Documenten
Het testament van Pieter Teyler
Het eerste bestuur van Teylers Stichting
Teylers Stichting is eigenaar van het gebouw en de collecties van Teylers Museum. Sinds 1981, het jaar waarin Teylers Museum structurele overheidssubsidie toegekend kreeg, heeft Teylers Stichting het beheer van het museum door middel van een convenant overgedragen aan de Stichting tot Beheer en Instandhouding van Teylers Museum.
Het museumcomplex en de collecties zijn op deze wijze in bruikleen gegeven aan Teylers Museum voor onbepaalde tijd. In dit convenant is voorts overeengekomen dat schenkingen, die gedaan worden aan Teylers Museum, juridische eigendom zijn van Teylers Stichting maar van rechtswege in bruikleen zullen zijn bij het museum om versnippering te voorkomen. Voorts is overeengekomen dat Teylers Stichting de gebouwen en collecties niet zonder toestemming van Teylers Museum kan verkopen. De regels van zorgvuldig museaal beheer worden hierbij gevolgd.
Teylers Museum
Teylers Stichting is verder verantwoordelijk voor twee in het testament genoemde Genootschappen, te weten het Godgeleerd Genootschap en het Tweede Genootschap. In het Tweede Genootschap zijn natuurkunde (fysica en biologie), letterkunde, geschiedenis, kunstgeschiedenis en numismatiek vertegenwoordigd.
Ter stimulering van de wetenschap schrijven de leden van de beide Genootschappen jaarlijks een prijsvraag uit en geven lezingen in het museum.
Het Teylers Godgeleerd Genootschap bestaat uit de volgende leden:
Het Teylers Tweede Genootschap bestaat uit de volgende leden:
Ledenlijsten
De ovale zaal
De Directeuren van Teylers Stichting organiseren iedere winter lezingen. De lezingen worden gehouden door leden van Teylers Genootschappen.
Het programma voor de Teylers Winterlezingen 2018/2019, aanvang 13.00 in de gehoorzaal van Teylers Museum,
Documenten
De gehoorzaal
In 2015 heeft prof. dr. Niek van Sas, hoogleraar geschiedenis na 1750, Universiteit van Amsterdam en lid van Teylers Tweede Genootschap, de prijsvraag geformuleerd met de titel: “Gevraagd wordt: een studie op het terrein van de emotie-geschiedenis, toegepast op een onderwerp uit de Nederlandse geschiedenis (Middeleeuwen tot heden)”. De leden van het Tweede Genootschap en Directeuren van Teylers Stichting hebben een gouden penning toegekend aan Dr. Olga van Marion en Timothy Vergeer M.A. voor de inzending onder het motto “het zien gaat voor het zeggen” met de begeleidende teksten “De ‘History of Emotions’ in het Nederlandstalige toneel van de zeventiende eeuw”, “Woelen en kroelen op het toneel: ongewenst?”, “Gezongen emoties. Toneelliederen in Rodenburghs Vrou Iacoba bij de opening van de nieuwe Schouwburg”, “Spain’s dramatic conquest of the Dutch Republic. Rodenburgh as a literary mediator of Spanish theatre”, “Vrouwenmoord in Vondels Gysbreght.”. De erepenning zal worden uitgereikt op vrijdag 28 september 2018 om 16.00 uur in de gehoorzaal van Teylers Museum, Spaarne 16 te Haarlem. Een uitnodiging voor deze bijeenkomst vindt u hier.
Openstaande prijsvragen Teylers Godgeleerd Genootschap
Openstaande prijsvragen Teylers Tweede Genootschap
Penning
Teylers Stichting heeft twee bijzondere leerstoelen opgericht aan de Universiteit Leiden.
De leerstoel ‘Geschiedenis van de natuurwetenschappen’ wordt sinds 2007 bekleed door professor dr. Frans van Lunteren. Hij richt zijn onderzoek op de geschiedenis van de Nederlandse natuurwetenschappen tussen 1815 en 1940 en Teylers Museum in het bijzonder.
Professor dr. Eric Jorink bekleedt sinds 2013 de tweede leerstoel, ‘Verlichting en religie in historisch en sociaal-cultureel perspectief’. Hij houdt zich onder meer bezig met de raakvlakken tussen geloof, kunst en wetenschap in de Verlichting, meer in het bijzonder met het ontstaan van collecties en musea.
Kennis in Teylers Museum
Het door Teylers Stichting in 1787 gebouwde hofje is 2010 economisch overgedragen aan woningcoöperatie Elan Wonen in Haarlem, die beter geëquipeerd is om het onderhoud en beheer van een dergelijk monumentaal gebouw uit te voeren.
Teylers Stichting heeft nog wel het gebruiksrecht van de regentenkamer van Teylers Hofje en houdt daar regelmatig bijeenkomsten. Op Open Monumentendagen is het bestuur aanwezig om rondleidingen te verzorgen.
Teylers Hofje
Het bestuur werkt samen met gelieerde instellingen:
De ovale zaal